Saturday, May 22, 2021

Gesta 5: Iuvenis et Archipiratae Filia

Hi everybody! I'm back after a long absence finishing up the semester... and I am pleased to announce that I have retired from my job at OU which means I can carry on with all kinds of projects. My main focus right now is African folktales (find out more here), but I'm also going to be working on more centum-verba stories in Latin, and I decided to shift from Aesop for a while and explore some fun medieval sources. So, in the next series of posts, I'm going to be retelling some stories from the Gesta Romanorum as 100-word stories. Many of the Gesta stories are quite long, so some of them might turn out to be several 100-word segments, but for this first story, I was able to squeeze the plot into just 100 words. Enjoy!


You can find more Latin stories at Centum.LauraGibbs.net,
and more Tiny Tales at 100Words.LauraGibbs.net.
More Gesta stories coming! :-)


Centum Verba: Iuvenis et Archipiratae Filia

Pater noluit filium captum redimere.
Filia archipiratae qui iuvenem in vinculis habebat incarceratum visitabat.
"Libera me, bona puella!"
"Hoc faciam, si me in uxorem duces."
Iuvenis firmiter promisit, et fugerunt.
"De tuo adventu gaudeo," dixit pater. "Sed qualis est ista puella? Nolo ut eam in uxorem ducas."
"Noluisti me redimere; ipsa vero me liberavit."
"Patrem proprium decepit, libidine causa."
"Pater meus locuples est; pecunia non indiget," respondit puella. "Et libido aut est propter pulchritudinem aut propter divitias; filius tuus in carcere et pulchritudinem et divitias perdidit. Sola pietas me movebat."
Pater non potuit arguere ulterius. 
Filius puellam in uxorem duxit!



Notes: You can find this story in Seneca the Elder's Controversia 6. (That's where I snagged the term archipirata, which does not show up in the Gesta text.) There is an English version in Swan: Of Fidelity. I really like the way that the woman does most of the talking in this story; she is quite an orator!

Here is the full version from the Gesta:

Rex quidam regnavit, in cujus imperio erat quidam juvenis a piratis captus, qui scripsit patri suo pro redempcione. Pater noluit eum redimere sic quod juvenis multo tempore in carcere erat maceratus. 

Ille, qui eum in vinculis habebat, quandam pulchram filiam ac oculis hominum gratiosam genuerat, que nutrita in domo erat quousque viginti annos in etate sua compleverat, quae sepius incarceratum visitatum ivit ac consolabatur. Sed ille in tantum desolatus erat, quod nullam consolacionem recipere poterat, sed suspiria et gemitus continue emittebat. 

Accidit quodam die, quod, cum puella eum visitaret, ait juvenis ei, "Bona puella, utinam velles pro mea liberacione laborare!"

Que ait, "Quomodo potero hoc attentare? Pater tuus, qui te genuit, non vult te redimere, ego vero, cum sim tibi extranea, quomodo deberem hoc cogitare? Et si te liberarem, offensionem patris mei incurrerem, quia tuam redempcionem perderet pater meus. Verumtamen mihi unum concede, et liberabo te."

Ait ille, "Bona puella, pete a me quid tibi placuerit! Si mihi est possibile, ego concedam."

At illa, "Nihil aliud peto pro tua liberacione, nisi quod me in uxorem ducas tempore opportuno."

Qui ait, "Hoc tibi firmiter promitto."

Statim puella patre ignorante ipsum a vinculis liberavit et cum eo ad patriam suam fugit. 

Cum vero ad patrem suum venisset, ait ei pater, "Fili, de tuo adventu gaudeo. Sed die mihi, qualis est ista puella, quam tecum duxisti?"

Ait ille, "Filia regis est, quam in uxorem habeo."

Ait pater, "Sub pena amissionis hereditatis tue nolo, ut eam in uxorem ducas."

Ait ille, "Pater, quid dicis? Plus ei teneor, quam tibi. Quando captus eram in manus inimici et fortiter vinculatus, tibi pro mea redempcione scripsi, et noluisti me redimere. Ipsa vero non tantum a carcere, sed a periculo mortis me liberavit; ideo eam in uxorem ducere volo."

Ait pater, "Fili, probo tibi, quod non possis in eam confidere, et per consequens nullo modo in uxorem ducere. Patrem proprium decepit, quando ipso ignorante te a carcere liberavit. Pro qua liberacione pater ejus multa perdidit, que pro tua redempcione habuisset. Ergo videtur, quod tu non possis in eam confidere et per consequens nullo modo in uxorem ducere. Item alia racio est. Ista licet te liberavit, hoc fuit causa libidinis, ut posset te in virum habere, et ideo quia ejus libido erat causa liberacionis tue, non mihi videtur, quod uxor tua erit."

Puella audiens istas raciones ait, "Ad primam respondeo, quando dicis, quod ego decepi patrein meum proprium, quod non est verum. Ille decipitur, qui in aliquo bono diminuitur. Sed pater meus tam locuples est, quod alicujus auxilio non indiget. Cum hoc perpendi, juvenem istum a carcere liberavi, et si pater meus pro eo redempcionem accepisset, non multum propter hoc dicior fuisset, et tu per redempcionem depauperatus esses. Ergo in isto actu te salvavi, quod redempcionem non dedisti, et patri meo nullam injuriam feci. Ad aliam racionem, quando dicis, quod ego ex libidine hoc feci, respondeo: hoc nullo modo potest fieri, quia libido aut est propter pulchritudinem aut propter divicias aut propter fortitudinem. Sed filius tuus nullum istorum habuit, quia pulchritudo ejus per carcerem erat annihilata; nec dives fuit, quia non habuit unde se ipsum redimeret; nec fortis, quia fortitudinem perdidit per carceris maceracionem. Ergo sola pietas me movebat, quod ipsum liberavi."

Pater hoc audiens non potuit filium arguere ulterius. 

Filius ergo cum magna solennitate eam in uxorem duxit et in pace vitam finivit.